صل ۴ – تولید کنندگی
شامل نکات مهم نمونه سوال و…
فصل ۴ – تولید کنندگی
فتوسنتز
همه جانوران به طور مستقیم یا غیرمستقیم ، غذا وانرژی مورد نیاز خود را از گیاهان می گیرند. گیاهان انرژی نورانی خورشید را به انرژی شیمیایی تبدیل می کنند. به این عمل فتوسنتز می گویند. در فتوسنتز مواد خامی که مصرف می شوند دی اکسید کربن و آب هستند و مواد تولید شده اکسیژن و هیدرات های کربن هستند.سایر مواد آلی مانند چربی ها و پروتئین ها طی واکنش های دیگر از هیدرات های کربن ساخته می شوند.
بخش های فتوسنز کننده گیاهان
همه بخشهای سبزه گیاهان فتوسنتز انجام می دهند. ماده سبز رنگ موجود در گیاهان که سبزینه یا کلروفیل نام دارد آغاز کننده واکنش های فتوسنتزی است. بخش هایی که کلروفیل ندارند مانند ریشه نمی توانند فتوسنتز انجام دهند.
کلروپلاست ها محل استقرار مولکول های کلروفیل هستند. سلول های برگ بیشترین تعداد کلروپلاست را دارند و به این دلیل برگ ها اندام اصلی فتوسنتز به شمار می آیند.
ساختار برگ
هر برگ از چندین لایه سلول تشکیل شده است.
۱ – یک لایه سلول در سطح بالایی و یک لایه سلول در سطح زیرین برگ قرار دارد که اپیدرم یا روپوست نامیده می شوند. سلول های روپوست اغلب فاقد کلروپلاست اند. شکل بعضی از سلول های روپوست که سلولهای نگهبان روزنه، نام دارند. با سایر سلول های پوست متفاوت است. سلول های نگبهان روزنه لوبیایی شکل اند و طوری رو به روی هم قرار گرفته اند که میان آنها روزنه ای به وجود می آید. سلول های نگهبان روزنه می توانند روزنه را باز کنند و یا بسته نگه دارند. این سلول ها معمولاً در روپوست پائینی فراوان ترند. سلولهای نگهبان روزنه کلروپلاست نیز دارند. لایه ای از یک ماده مومی شکل به مام کوتین سطح سلول های روپوست را می پوشاند. به این لایه کوتیکول می گویند. کوتیکول سلول های زیرین خود را در برابر سرما، میکروب ها و تبخیر آب حفاظت می کند.
۲ – بین لایه های روپوست بالایی و پائینی دو یا چند لایه سلولی که کلروپلاست وجود دارد. این لایه ها را میان برگ می نامند.
۳ – در میان برگ رگبرگهایی وجود دارد که آوندهای چوبی و آبکش را شامل می شوند. آب و مواد معدنی از طریق آوندهای چوبی وارد برگ می شود و محصولات فتوسنتزی مانند هیدرات های کربن به وسیله آوندهای آبکش از برگ خارج می شوند.
نشاسته در برگ ها
مهم ترین محصول فتوسنتز گلوکز است. گلوکز مولکولی بسیار کوچک است و به راحتی در آب حل می شود و به همین دلیل برای انباشته شدن در گیاه مناسب نیست. گیاهان گلوکزی را که می خواهند ذخیره کنند به صورت نشاسته در می آورند. نشاسته مولکولی درشت و سنگین است. نشاسته در کلروپلاست ها ذخیره می شود. در بعضی بخش های دیگر گیاه مانند ساقه ، ریشه، میوه ها و دانه ها نیز نشاسته انباشته می شود.
سایر فرآورده های فتوسنتز
اکسیژن و گلوکز فرآورده های مهم فتوسنتز هستند. گلوکز می تواند به سایر مواد آلی از جمله نشاسته و سلولز تبدیل شود. همچنین مولکول های گلوکز می توانند طی واکنش هایی به چربی تبدیل شوند. گلوکز می تواند با نیتروژن تبدیل به پروتئین شود. گیاهان نیتروژن مورد نیاز خود را از خاک می گیرند. باکتری هایی که در خاک زندگی می کنند، به طور طبیعی این ترکیب های نیتروژن دار را برای گیاهان فراهم می کنند.
خودآزمایی
۱ – گیاهان پروتئین و چربی مورد نیاز خود را از کجا تأمین می کنند؟
الف) از خاک
ب) کودشیمیایی
ج) طی واکنش های متعدد از گلوکز
د) از سلولز
۲ – سبزینه ها در کجا قرار دارند؟
الف) میتوکندری
ب) ریبوزوم
ج) کلروپلاست
د) شبکه آندوپلاسمی
۳ – گیاهان گلوکز را به چه صورتی ذخیره می کنند؟
الف) ساکارز
ب) فروکتوز
ج) نشاسته
د) سلولز
۴ – کوتین چه نقشی در برگ دارد؟
الف) جذب نور
ب) کنترل روزنه
ج) محافظت
د) ذخیره نشاسته
۵ – در طی واکنش فتوسنتز کدام مواد به ترتیب مصرف و تولید می شوند؟
الف ) اکسیژن – دی اکسیدکربن
ب) دی اکسیدکربن – اکسیژن
ج) آب – دی اکسید کربن
د) دی اکسیدکربن- آب
نظرات شما عزیزان:
